دف چه نوع سازی است؟

دف یکی از سازهای کوبه ای در موسیقی ایرانی است که از حلقه ای چوبی تشکیل شده که با پوستی نازک پوشانده شده و با ضربات انگشت نواخته می شود. این ساز یکی از سازهای کوبه ای ایرانی است که شبیه به دایره، اما بزرگتر و کم صداتر است.

ساز دف یکی از سازهای موسیقی ایران باستان و کشورهای همسایه است. این ساز یک ساز کوبه ای است که با ضربات دست نواخته می شود. دف معمولا از پوست حیوانات ساخته می شود. دف دارای قاب چوبی، زنجیر و پرده از پوست حیوانات است. با این حال یکی از مهمترین جواب ها برای دف چه نوع سازی است تاریخچه این ساز قوی است.

تاریخچه ساز دف

دف یکی از معروف ترین و قدیمی ترین سازهای کوبه ای ایرانی است که از خانواده بزرگ صداهای یک طرفه است. در حالی که این ساز که با انگشتان نواخته می شد، در گذشته بیشتر در صومعه ها و موسیقی عرفانی استفاده می شد، امروزه در موسیقی دستگاهی، موسیقی رسمی، موسیقی محلی، موسیقی تلفیقی و غیره استفاده می شود. این که دف چه نوع سازی است باید به ساختار آن اشاره کرد.

دف ایرانی شبیه ساز دایره‌ای است که کمی بزرگ‌تر و گام پایین‌تری دارد. دف حلقه‌ای است که از چوب ساخته می‌شود و به عرض ۵ تا ۷ سانتی‌متر و قطر آن ۲۵ تا ۴۰ سانتی‌متر است. یک پوست روی یکی از سطوح این ساز کشیده شده و حدود 40 حلقه فلزی در داخل دیوار چوبی آن قرار گرفته است.

دف چه نوع سازی است؟

این حلقه ها با فاصله یکسان با صدای حلقه همراه با صدای اصلی ساز، حالتی دلپذیر ایجاد می کنند. گوشه دیوار چوبی یک سوراخ دایره ای شکل وجود دارد که نوازنده در حین نواختن، انگشت شست خود را وارد می کند تا ساز را نگه دارد و با انگشتان باقی مانده هر دو دست به سطح ساز ضربه می زند. در حالی که نوازنده در حال نواختن است، ساز را تکان می دهد و باعث می شود که حلقه های آویزان شده در دیواره داخلی آن به لرزه درآید و در نتیجه صدای زنگ با ضربان پوست تولید می شود. هیچ یک از صداهای تولید شده در این ساز بلندی خاصی ندارند.

در دوران پیش از اسلام دف در موسیقی ایرانی و کردی وجود داشت، بنابراین ردپایی از ریتم های آن هنوز در موسیقی کردی وجود دارد، اما به دلیل ممنوعیت موسیقی با ظهور اسلام، این ساز برای بقای خود بسته شد. قارن در خانقاه ها و تکایای کردستان و بیش از 13 خانقاه کردستان دوست دراویش کردستان شد و با ذکر و سماع آنها درآمیخت به طوری که در هر مقامی ذکر با آهنگ خاص خود در دف همراه است و در به عبارت دیگر، هر ذکری جایگاه خاص خود را دارد که به آن مواضع دف می گویند.

بيشتر بخوانيد : راهنمای خرید ساز دف: ساز باستانی با صدایی دلنشین

انواع دف

در قدیم به دف یا دایره کوچکی که زنگ آن از روی و برنج ساخته می شد خمبک می گفتند. دست زدن به وزن و به اصطلاح شکستن را خمبک نیز می گفتند. دفهایی بود که زنگ هایی به آن ها وصل شده بود. زنگ دفها را جلاجل می گفتند. در عهد اسلامی به کسانی که دف می‌نواختند جلاجل زن می‌گفتند و در ایران باستان ساز بیضی شکل بزرگی بوده که زنگ‌ها را بر آن می‌بندند و در جنگ از آن استفاده می‌کردند و ظاهراً صدای فوق‌العاده‌ای داشت.

دفی که روی آن زنگوله باشد، دف زنگی نامیده می شود. تمبک پس از تبدیل شدن به یک ساز جامع، کم کم جای دف را گرفت و به دلیل رونق دف کاست، بیشتر در شهرهای کوچک و روستاها در مجالس مجلل بخصوص در کردستان و آذربایجان استفاده می شد و بسیار رایج بود.

نوازندگان با استعداد در سال های اخیر دف نوازی در بیشتر شهرهای ایران رواج یافته و دانش آموزان شروع به یادگیری آن می کنند. بیژن کامکار و مسعود حبیبی از جمله نوازندگانی هستند که به این سبک تسلط یافتند، استاد کامکار نقش مهمی در شخصیت پردازی این ساز در موسیقی اصیل ایرانی داشت و استاد حبیبی روشی مدرن را برای نواختن این ساز به صورت کاملا اصولی ابداع کرد. تکنیکی مثل هر ساز دیگری.

فرآیند یادگیری دف

مانند هر ساز، هنرجو در اولین دروس با تئوری موسیقی و نت خوانی آشنا می شود، سپس نحوه برداشتن ساز و انواع ضرب های به کار رفته در دف را می آموزد و به تدریج با انجام تمرینات اولیه یاد می گیرد. کتاب آموزش دف به تدریج ریتم های مختلف را یاد می گیرد و تکنیک های مختلف نواختن دف معرفی می شود.

فرآیند اولیه یادگیری این ساز به گونه ای است که هنرجو بتواند ریتم های ساده را به تنهایی یا هماهنگ با یک ساز یا صدا بنوازد، معمولا حدودا طول می کشد. یک سال بالاخره چند شرطی که پیشرفت شما را در یادگیری افزایش می دهد یکی علاقه، دیگری صبر، پشتکار و تمرین مکرر است.

بيشتر بخوانيد : ریتم‌های شاد دف

نوازندگان دف

از نوازندگان به نام دف در ایران می توان به بیژن کامکار و مسعود حبیبی اشاره کرد.

تاریخچه دف در موسیقی ایرانی

ضروری است به این نکته پرداخته شود که دف از یکی از قدیمی‌ترین و تاریخی‌ترین سازهای کوبه‌ای در موسیقی ایرانی محسوب می‌شود، که دارای یک تاریخچه فرهنگی بسیار با ارزش و مهم، که به مدت چند هزار سال به سرانجام رسیده است، است. به همین دلیل، از زمان دیرباز، این ابزار موسیقی در مراسم‌های مختلف مذهبی و آیینی به کار گرفته می‌شده و با گذر زمان، جایگاه ویژه‌ای در صنایع هنری موسیقی سنتی و محلی ایران یافت. به دلیل صدای دلنشین و خاصی که دف متصور می‌باشد، این ساز به یکی از مورد علاقه‌ترین و پرطرفدارترین ابزارهای موسیقی در فرهنگ ایرانی تبدیل گشته‌است.

باید ذکر شود که در دوران باستان، دف به عنوان یک ابزار ارتباطی هم بهره برده می‌شد. صدای بلند و واضح دف، برای ارسال پیام‌ها و اطلاع رسانی در مورد رویدادهای مهمی که باید اعلام شود، به کار می‌رفت. امروزه هم، از دف همچنان در مراسم‌های مختلف از جمله جشن‌ها و مراسم مذهبی بهره برده می‌شود و نقش بسیار مهمی در حفظ و انتقال فرهنگ موسیقی ایرانی ایفا می‌کند.

ساختار و اجزای دف

دف از یک حلقه چوبی بزرگ و یک پوست کشیده شده بر روی آن تشکیل گردیده است. حلقه چوبی دف معمولاً از چوب‌هایی چون گردو یا افرا ساخته می‌شود که هم سبکی و هم مقاومی را دارند. پوست دف می‌تواند طبیعی یا مصنوعی فراهم گردد و هر یک به نحوه‌های گوناگونی صداهای متفاوتی را خلق نموده می‌نمایند. پوست‌های طبیعی معمولاً از پوست حیواناتی چون بز یا گوسفند به وجود می‌آید و صدای گرم و دلنشینی را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در برخی از دف‌ها، حلقه‌های کوچک فلزی به داخل حلقه چوبی متصل گردیده‌اند که با تأثیر زدن به پوست، صدای زنگینی خلق می‌نمایند. این حلقه‌ها به توسعه غنای صوتی دف کمک می‌نمایند و در ارائه ریتم‌های گوناگون نقش عمده‌ای را بازی می‌کنند. ساختار ساده بلکه موثر دف باعث شده تا این ساز در فرهنگ‌های مختلف و سبک‌های موسیقی گوناگون جایگاه برجسته‌ای را پیدا نماید.

نقش دف در موسیقی عرفانی

دف به عنوان یک ساز مقدس و عرفانی در موسیقی صوفیانه و عرفانی نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. در مراسم‌های دراویش و صوفیان، دف نوازی به عنوان وسیله‌ای برای ارتباط با معنویات و ایجاد حالت‌های روحانی استفاده می‌شود. صدای ریتمیک و تکراری دف می‌تواند شنوندگان را به حالت‌های تأمل و تفکر عمیق ببرد و آن‌ها را به سفر درونی و معنوی دعوت کند.

موسیقی عرفانی با استفاده از دف، سعی در ایجاد تجربه‌های معنوی و ارتقاء حالت‌های روحانی دارد. تکنیک‌های مختلف نواختن دف در این سبک موسیقی می‌تواند احساسات متفاوتی از شادی و شور تا آرامش و تعمق را منتقل کند. این ویژگی‌ها باعث شده تا دف به یکی از ابزارهای اصلی در موسیقی عرفانی تبدیل شود.

بيشتر بخوانيد : بهترین برند دف در سال 1403کدام است؟

تکنیک‌های نوازندگی دف

نوازندگی دف نیازمند تکنیک‌های خاصی است که نوازندگان با تمرین و ممارست می‌توانند آن‌ها را فراگیرند. یکی از مهم‌ترین تکنیک‌ها، نحوه صحیح نگه‌داشتن دف است که به نوازنده کمک می‌کند تا کنترل بهتری بر ساز داشته باشد و صدای مطلوب‌تری تولید کند. استفاده از انگشتان برای ضربه زدن به پوست و ایجاد ریتم‌های متنوع نیز از دیگر تکنیک‌های اساسی در نوازندگی دف است.

تمرین‌های مختلفی برای تقویت مهارت‌های نوازندگی دف وجود دارد که نوازندگان می‌توانند از آن‌ها بهره ببرند. از جمله این تمرین‌ها می‌توان به تمرین‌های ریتمیک، تمرین‌های هماهنگی دست‌ها و تمرین‌های سرعتی اشاره کرد. یادگیری و تسلط بر این تکنیک‌ها به نوازندگان امکان می‌دهد تا قطعات پیچیده‌تری را اجرا کنند و توانایی‌های خود را در نواختن دف بهبود بخشند.

نتیجه‌گیری

دف به عنوان یک ساز کوبه‌ای باستانی نقش مهمی در موسیقی ایرانی و خاورمیانه دارد. این ساز با صدای گرم و منحصر به فرد خود توانسته است جایگاه ویژه‌ای در مراسم‌های مذهبی، آیینی و موسیقی سنتی پیدا کند. ساختار ساده اما موثر دف و تکنیک‌های متنوع نوازندگی آن، این ساز را به یکی از محبوب‌ترین ابزارهای موسیقی در فرهنگ‌های مختلف تبدیل کرده است.

تاریخچه غنی و تأثیرات فرهنگی دف نشان‌دهنده اهمیت این ساز در حفظ و انتقال موسیقی سنتی و عرفانی است. یادگیری و نوازندگی دف نیازمند تمرین و تسلط بر تکنیک‌های خاصی است که نوازندگان با ممارست و علاقه می‌توانند به آن دست یابند. دف همچنان به عنوان یک ساز پرقدرت و پرمعنا، نقش برجسته‌ای در موسیقی ایفا می‌کند و مورد توجه نوازندگان و شنوندگان قرار دارد.

بيشتر بخوانيد : سریع‌ترین نوازنده دف

بهترین برند دف ایران کدام است؟

ایران پرکاشن بهترین دف های موجود در بازار را به شما عرضه میکند. این دف به دلیل فوق سبک بودن کمانه و داشتن پوست کالک کره ای، موجب ایجاد یک دف بسیار سبک و خوش صدا برای شما میشود. با خرید دف از ایران پرکاشن، تجربه خرید یک دف بسیار سبک و خوش صدا را داشته باشید و اگر برای خرید دف با کیفیت نیاز به مشاوره و راهنمایی دارید میتوانید از طریق واتساپ با کارشناسان ایران پرکاشن در ارنباط باشید.